Psychoterapia online nie zrodziła się w pandemii
Psychoterapia w formie online to praktyka mająca wieloletnią tradycję, sięgającą dużo dalej wstecz niż pandemia. Pewne jest jednak, że konieczność izolacji i pozostawania w domu przez dłuższy czas sprawiła, że zarówno terapeuci, jak i pacjenci zaczęli częściej sięgać do tej formy współpracy, prowadząc do jej rozpowszechnienia na większą niż dotychczas skalę.
Co jest największym wyzwaniem terapii online?
Jedno z podstawowych pytań, które zadają sobie osoby sceptycznie nastawione do psychoterapii w formie online, dotyczy kwestii możliwości nawiązania oraz rozwijania rzeczywistej więzi emocjonalnej pomiędzy pacjentem a psychoterapeutą. Mowa tu przede wszystkim o zjawisku przymierza terapeutycznego, a więc współpracy opartej na wzajemnym zaufaniu i zaangażowaniu, charakteryzującej się wspólnie ustalonymi celami terapii oraz krokami niezbędnymi do osiągnięcia ich, a także istnieniem profesjonalnej więzi łączącej pacjenta i psychoterapeutę. Przymierze terapeutyczne jest na tyle istotne, że postrzega się je jako jeden z głównych czynników decydujących o skuteczności interwencji psychologicznej.
Dla kogo zatem jest psychoterapia online?
Badania dowodzą, że o ile więź łącząca terapeutę i pacjenta w przypadku terapii online w rzeczywistości okazuje się być niekiedy słabsza w porównaniu z przymierzem osiąganym w gabinecie, rozwiązanie to odpowiada na potrzeby osób, które czułyby się niekomfortowo podczas sesji prowadzonych stacjonarnie, a skuteczność interwencji online zależy w dużej mierze od problemu, z jakim zgłasza się do specjalisty pacjent. Wyniki badań sugerują, że psychoterapia online charakteryzuje się największą skutecznością w wypadku osób zmagających się z zaburzeniami depresyjnymi, zaburzeniami lękowymi oraz problemami w radzeniu sobie ze stresem. Dodatkowo, badania wskazują na jej efekty w zakresie redukcji objawów zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych (Ieradi et al., 2022).
Analizując temat skuteczności psychoterapii online, warto podkreślić także wyniki badań sugerujące istnienie objawów i problemów, w przypadku których współpraca w takiej formie może przynosić słabsze efekty niż terapia stacjonarna w gabinecie. Przykładem mogą być bardziej złożone zaburzenia, choroby psychiatryczne o poważnych objawach. Badania potwierdzają także większą skuteczność psychoterapii stacjonarnej w przypadku uzależnień oraz zespołu stresu pourazowego (PTSD). Dodatkowo, terapia w formie online może okazać się mniej efektywna dla oddziaływań grupowych, takich jak psychoterapia par czy rodzin. Warto również podkreślić, że uczestnictwo w sesjach online nie jest zalecane w przypadku osób niemających w pełni komfortowych warunków domowych oraz wystarczającej prywatności, a także osób czujących niechęć lub niepewność w zakresie korzystania z technologii.
Na podstawie wyników badań przeprowadzonych z udziałem profesjonalistów, psychoterapeutów mających do czynienia z prowadzeniem terapii online, można wskazać na dodatkowe korzyści płynące z tej formy, takie jak zwiększenie dostępności psychoterapii na przykład dla osób mieszkających w dużych odległościach od większych ośrodków miejskich. Wśród zagrożeń pracy online psychoterapeuci wymieniają przede wszystkim ograniczoną możliwość obserwacji mowy ciała pacjenta oraz jego otoczenia, mniejszą koncentrację, większą podatność na dystrakcję, a także brak formalnych szkoleń specjalistów w zakresie prowadzenia terapii w tej konkretnie formie.
Należy podkreślić, że zarówno psychoterapia w formie stacjonarnej, jak i online wiążą się z pewnymi korzyściami oraz potencjalnymi ograniczeniami. Forma, która przynosi efekty jednemu pacjentowi, może okazać się mało skuteczna w przypadku innego, zależnie od problemów danej osoby, a także konkretnych potrzeb i aktualnej sytuacji życiowej.
Chcesz wiedzieć na czym dokładnie polega proces psychoterapii? Zajrzyj do naszego artykułu i dowiedz się, co dzieje się podczas współpracy pacjenta i terapeuty!
Kotera, Y., Kaluzeviciute, G., Lloyd, C., Edwards, A. M., & Ozaki, A. (2021). Qualitative Investigation into Therapists’ Experiences of Online Therapy: Implications for Working Clients. International journal of environmental research and public health, 18(19), 10295. https://doi.org/10.3390/ijerph181910295